Бөөр өвдөж буйг илтгэх шинж тэмдэг, шалтгаан ба эмчид хандах зөвлөгөө
Бөөр бол хүний биед маш чухал үүрэгтэй эрхтэн юм. Өдөр бүр 150–180 литр цусыг шүүж, хорт бодисыг гадагшлуулан, ус давсны тэнцвэрийг хадгалж, цусны даралтыг зохицуулж, уураг болон дааврын нийлэгжилтэнд оролцдог. Тиймээс бөөр өвдөх үед зүгээр нэг түр зуурын зовиур гэж үзэлгүйгээр, эрүүл мэнддээ анхаарч эмчид заавал хандах нь зүйтэй.
Бөөр яагаад өвддөг вэ?
Бөөр өвдөх шалтгаан олон янз байдаг бөгөөд тэдгээрийн зарим нь амархан эмчлэгдэх бол, зарим нь удаан хугацаанд үл тоомсорлосон тохиолдолд ноцтой хүндрэл үүсгэж болно. Үүнд:
- Шээсний замын халдвар – Давсагнаас бөөр рүү дээш тархсан халдвар нь бөөрний үрэвсэл үүсгэж, өвдөлт өгнө.
- Бөөрний чулуу – Чулуу бөөрөнд үүсч, шээсний замд гацах үед маш хүчтэй, хатгуулсан өвдөлт мэдрэгдэнэ.
- Бөөрний үрэвсэл (пиелонефрит) – Халдвар болон бусад шалтгаанаас бөөр үрэвсэхэд өвдөлт, халууралт дагалдана.
- Архаг бөөрний дутагдал – Удаан хугацаанд бөөрний үйл ажиллагаа алдагдахад өвдөлт, хавдар, даралт ихсэх зэрэг шинж тэмдэг илэрнэ.
- Бусад шалтгаан – Бөөрний хавдар, цист, гэмтэл, чихрийн шижин, даралт ихсэлт зэрэг нь бөөр өвдөх гол шалтгаануудын нэг болдог.
Бөөр өвдөж буйг илтгэх шинж тэмдэг
- Бүсэлхий, нуруу орчим өвдөх – Ихэвчлэн нурууны хоёр хажуугаар өвдөлт мэдрэгдэнэ. Заримдаа нэг талдаа илүү хүчтэй өвдөнө.
- Шээх үед өөрчлөлт гарах – Шээхэд өвдөх, ойр ойрхон шээх эсвэл эсрэгээрээ шээс багасах. Шээсний өнгө булингартай, цустай, эсвэл хөөсөрсөн байж болно.
- Бие хавдах – Хөл, шагай, нүд, нүүр хавдах нь бөөр хорыг бүрэн гадагшлуулж чадахгүй байгааг илтгэнэ.
- Даралт ихсэх – Бөөрний үйл ажиллагаа доголдох үед цусны даралт тогтмол ихэсдэг.
- Ерөнхий шинж тэмдэг – Халуурах, дагжих, ядрах, дотор муухайрах, бөөлжих, хоолны дуршил буурах зэрэг ерөнхий зовиур илэрдэг.
Эдгээр шинж тэмдэг нь бүгд бөөрний өвдөлтийг илтгэх дохио учраас үл тоомсорлож болохгүй.
Бөөр өвдөх үед хаана хандах вэ?
Бөөртэй холбоотой зовиур илэрвэл хамгийн түрүүнд эмчид хандах хэрэгтэй. Эхний шатанд дотрын эмчидүзүүлж, шаардлагатай бол мэргэжлийн эмч рүү илгээдэг. Үүнд:
- Урологич эмч – Бөөр, давсаг, шээсний замын өвчнийг оношилж, эмчилдэг.
- Нефрологич эмч – Архаг бөөрний эмгэг, бөөрний дутагдлын оношилгоо, эмчилгээнд мэргэшсэн.
Эмч нар дараах шинжилгээг хийж онош тавина:
- Шээсний ерөнхий болон нарийвчилсан шинжилгээ
- Цусны шинжилгээ (креатинин, шээсний хүчил, шээсний азот гэх мэт)
- Хэт авиан шинжилгээ
- Рентген, компьютер томографи (CT)
Хэзээ яаралтай эмнэлэгт очих вэ?
Зарим тохиолдолд бөөрний өвчин яаралтай тусламж шаарддаг. Үүнд:
- Нуруу, бүсэлхий орчим маш хүчтэй өвдөж, тэсвэрлэх боломжгүй бол
- Шээс огцом багасах эсвэл бүр гарахгүй болох
- Шээс цустай гарах
- Өндөр халуурч, дагжин чичирч эхлэх
- Өвдөлттэй хавсарсан бөөлжих, толгой эргэх зэрэг хүчтэй шинж тэмдэг илрэх
Эдгээр тохиолдолд шууд түргэн тусламж дуудах эсвэл эмнэлэгт яаралтай очих шаардлагатай.
Урьдчилан сэргийлэх зөвлөмж
Бөөрний өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхийн тулд дараах энгийн дадлуудыг хэвшүүлэх нь тустай:
- Өдөр бүр хангалттай хэмжээний ус уух (2–2.5 литр)
- Давс, өөх тос ихтэй хүнсийг хэтрүүлэн хэрэглэхгүй байх
- Архийг зохистой хэрэглэх эсвэл татгалзах
- Ханиад, халдварын үед эмчилгээ хийлгэж, хойшлуулж болохгүй
- Цусны даралт, цусан дахь сахарын хэмжээг тогтмол хянах
- Жилд дор хаяж нэг удаа шээс, цусны шинжилгээ хийлгэж байх
Бөөр бол хүний эрүүл мэндийн тэнцвэрийг хадгалагч гол эрхтний нэг. Бөөр өвдөх нь энгийн зовиур биш бөгөөд шээсний замын халдвар, бөөрний чулуу зэрэг хөнгөн шалтгаанаас эхлээд бөөрний дутагдал зэрэг ноцтой өвчний анхны шинж тэмдэг байх боломжтой. Тиймээс бүсэлхий, нуруу орчмоор тогтмол өвдөх, шээсний өөрчлөлт, хавдар зэрэг шинж тэмдэг илэрвэл цаг алдалгүй эмчид хандаж, оношлуулан эмчилгээ хийлгэх нь таны эрүүл мэндийг хамгаалах хамгийн зөв арга юм.
